Είναι γνωστό πως στο πλαίσιο της ‘ψηφιακής κυριαρχίας’ η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ανακοινώσει την πρόθεση να ρυθμίσει τη σχέση της με τους μεγάλους τεχνολογικούς κολοσσούς. Μέρος της κατεύθυνσης αυτής, περιλαμβάνει και την πολιτική πρωτοβουλία ώστε τα ψηφιακά δεδομένα των Ευρωπαίων να φυλάσσονται σε data centres, εντός ευρωπαϊκών εδαφών και όχι στις ΗΠΑ ή αλλού. Σε μια αγορά που η πρόσβαση στις πλατφόρμες είναι δωρεάν, τα δεδομένα και η συμπεριφορά των χρηστών, αποτελούν το πραγματικό προϊόν. Κι’ αυτό τον κίνδυνο, η Ε.Ε προσπαθεί να απομειώσει.
Απέναντι στη ρύθμιση, η νεοσύστατη Meta, μητρική εταιρία των Facebook και Instagram, προέβη εμμέσως πλην σαφώς στην απειλή να σταματήσει μέρος της λειτουργίας των εφαρμογών της στην Ευρώπη. Προκειμένου μάλιστα να εντείνει την πίεση προς τις ευρωπαϊκές πολιτικές ηγεσίες, ο Αντιπρόεδρος της εταιρείας και πρώην αναπληρωτής Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ν.Κλεγκ, σημείωσε πως κάτι τέτοιο θα αποτελούσε σημαντικό πλήγμα για εκατομμύρια επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τις διαφημιστικές υπηρεσίες, θέλοντας να προκαλέσει αντιδράσεις εις βάρος του σχεδίου και να βελτιώσει τη διαπραγματευτική ισχύ της εταιρείας.
Υπάρχει ζωή όμως δίχως το Facebook; Σύμφωνα με το Γερμανό και το Γάλλο Υπουργό Οικονομικών, υπάρχει. Οι δύο πολιτικοί το δήλωσαν μάλιστα δημοσίως, θέλοντας να στείλουν ένα σαφές μήνυμα προς στους τεχνολογικούς κολοσσούς, πως το σχέδιο θα προχωρήσει. Στην Καλιφόρνια όμως, που βρίσκεται το στρατηγείο της ψηφιακής εφαρμογής έχουν όμως, ακόμα περισσότερα προβλήματα να αντιμετωπίσουν. Με τις μετοχές της εταιρείας να έχουν χάσει περίπου το 25% της αξίας τους, τους καθημερινούς χρήστες να μειώνονται γεωμετρικά και τις συνεχείς νομοθετικές εγκλίσεις για την αδυναμία περιορισμού της ρητορικής μίσους και της διασποράς ψευδών ειδήσεων, το Facebook μοιάζει εκτός μόδας.
Ιστορικά, η πρόοδος της τεχνολογίας είχε πάντα πολιτικά αποτελέσματα. Οι συσχετισμοί άλλαζαν και μαζί τους και τα σύνορα στο χάρτη. Στις μέρες μας όμως, ο έλεγχος κρίσιμων τεχνολογιών πέφτει στα χέρια ελάχιστων εταιριών, που κάνοντας μόχλευση της θέσης που τους προσφέρουν τα παγκόσμια δεδομένα αποκτούν ισχύ ακόμα και έναντι των παραδοσιακών δομών κοινωνικής οργάνωσης, που είναι τα κράτη. Αυτή η διάβρωση της πολιτικής εξουσίας και η μεταβίβαση μέρους της σε ιδιωτικές εταιρίες, που εξακολουθούν να λειτουργούν σε ένα υπο-ρυθμιζόμενο περιβάλλον εκτός ΕΕ, είναι μία από τις βασικές προκλήσεις για την ευρωπαϊκή κυριαρχία σήμερα και εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τις θεμελιώδεις ελευθερίες των Ευρωπαίων. Εάν κάτι ανέδειξε η πανδημία, πέρα από την ανάγκη διατήρησης της δημόσιας διάστασης μιας σειράς υπηρεσιών και την αξία της αλυσίδας εφοδιασμού, ήταν η σημασία του ψηφιακού μετασχηματισμού και η ανάγκη μείωσης των εξαρτήσεων σε βασικούς τομείς της τεχνολογίας αιχμής. Σε ένα συνεχώς επιδεινούμενο γεωπολιτικό περιβάλλον η προσαρμογή στο νέο τοπίο, αποτελεί στην πραγματικότητα μια «διαδικασία πολιτικής επιβίωσης» για το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Το δυσάρεστο είναι πως εντός των συνόρων, η δημόσια συζήτηση γύρω από τα ζητήματα αυτά, παραμένει σχεδόν ανύπαρκτη.