Η επίσκεψη στην Ελλάδα του Αμερικάνου Υπ.Εξωτερικών Μ.Πομπέο επιβεβαίωσε μια αλλαγή στην αμερικανική στάση. Οι ΗΠΑ κάνουν ένα βήμα μπροστά σε σχέση με το παρελθόν για τη στήριξη των ελληνικών συμφερόντων.
Η ψήφιση του East Med Act τον περασμένο Δεκέμβρη, ήταν η αρχή. Σε συνεργασία με το ισραηλινό λόμπι στο Κογκρέσο, επετεύχθει η αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35 και η μερική άρση του εμπάργκο όπλων στην Κύπρο.
Ταυτόχρονα, άνοιξε ο δρόμος για συμμετοχή του Αμερικανικού Κρατικού Οργανισμού Χρηματοδότησης (DFC) σε μια σειρά από επενδυτικά project της χώρας. Η στήριξη του Νεωρίου Σύρου, η προοπτική εισόδου στα ναυπηγεία Ελευσίνας και η ανάπτυξη του Λιμένα της Αλεξανδρούπολης συνδέονται με τις αμερικανικές στρατηγικές επιδιώξεις στην περιοχή και ταυτόχρονα προσφέρουν δουλειές.
Οι Αμερικανοί για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες επενδύουν πραγματικά κεφάλαια και ενθαρρύνουν μεγάλες επιχειρήσεις τους να κάνουν το ίδιο. (Microsoft, CISCO, Deloitte, Pfizer), ενώ η υπογραφή της συμφωνίας Έρευνας και Τεχνολογίας Ελλάδος-ΗΠΑ θα δημιουργήσει σημαντικές συνέργειες. Μιλώντας σε ημερίδα ελληνικού ενδιαφέροντος πέρσι το Νοέμβρη στην Ουάσινγκτον, ο τ.Πρέσβης των ΗΠΑ Ν.Μπέρνς είχε προετοιμάσει το έδαφος, σημειώνοντας πως δε γίνεται να αποτρέπει κανείς την κινεζική επενδυτική εισβολή και τα ρωσικά παίγνια, εάν δεν εγγυάται αντίστοιχα οφέλη για τις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης.
Υπάρχει όμως και μια ακόμα πτυχή. Για δύο δεκαετίες η Ελλάδα παρέμενε εκτός γεωπολιτικής σκακιέρας της Δύσης. Άλλοτε έμενε ουδέτερη, κι’ άλλοτε στέκονταν κριτικά.
Στο Κόσοβο, η Ελλάδα τάχθηκε υπέρ της Σερβίας απέναντι στο ΝΑΤΟ. Στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, η Ελλάδα απείχε. Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Κριμαία, η Ελλάδα τήρησε ήπια στάση. Στην προσπάθεια για κοινή ευρωπαϊκή δήλωση στον ΟΗΕ για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα, η Ελλάδα έθεσε βέτο. Όταν οι ΗΠΑ ζήτησαν ελληνική φρεγάτα για τα Στενά του Ορμούζ από το Ιράν, η Ελλάδα αρνήθηκε. Όταν η Γαλλία ζήτησε συνδρομή στη ζώνη του Σαχέλ για την αντιμετώπιση των τζιχαντιστών, η Ελλάδα δε συμμετείχε.
Προσοχή. Δεν εξετάζω εάν οι παραπάνω κινήσεις ήταν όλες νόμιμες ή ορθές. Υπογραμμίζω ότι η χώρα μας ζητούσε βοήθεια, αλλά δεν έδινε, παρά το γεγονός ότι αντιμετώπιζε διλήμματα ασφαλείας. Το 1950 όμως, υπό το σοβιετικό κίνδυνο, ο Πλαστήρας χρειάστηκε να στείλει εκστρατευτικό σώμα στην Κορέα για να κερδίσει την ένταξη στη βορειοατλαντική συμμαχία.
Στην Ελλάδα νιώθουμε πολλές φορές πως η «Δύση» μας χρωστάει και αυτό αποδείχθηκε μάταιο. Εάν δε θέλουμε κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε ένα δίλημμα ασφαλείας να είμαστε μόνοι μας, πρέπει να στεκόμαστε και δίπλα στους άλλους. Με κόστος, ναι. Όμως κάθε κόστος, έχει και μια ευκαιρία.
Η Συνθήκη των Πρεσπών ήταν επώδυνος συμβιβασμός για τον Ελληνισμό. Δεν παύει ωστόσο να ήταν μια συμβολή στον αμερικανικό σχεδιασμό ανάσχεσης της ρωσικής και κινεζικής επέλασης στα Βαλκάνια. Και οι Αμερικανοί δείχνουν να το επιστρέφουν αυτό.
Η ελληνική υπαναχώρηση φαίνεται πως ξεκλείδωσε για την χώρα τις αποθήκες του αμερικανικού κεφαλαίου και συμπεριέλαβε την Πατρίδα μας στο σχεδιασμό του State Department, που διαχρονικά και με την εκκωφαντική εξαίρεση του αδειάσματος των Κούρδων στη Συρία, δεν ξεχνούν και προστατεύουν τους συμμάχους τους.
* Δημοσιεύθηκε στη στήλη “No flags” της εφημερίδας «Παραπολιτικά», το Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2020.