Έβρος. Αιγαίο. ΑΟΖ. Κύπρος. Ο Ταγίπ Ερντογάν συμπληρώνει 12 μήνες έντονης πίεσης προς στην Ελλάδα. Ενδιάμεσα, πολιόρκησε τα ελληνικά σύνορα, γέμισε τα νησιά μετανάστες, αμφισβήτησε τη συνθήκη της Λωζάννης, έβγαλε το στόλο πλάι στο Oruc Reis και άνοιξε τα Βαρώσια στην Αμμόχωστο. Με τις ΗΠΑ εγκλωβισμένες στην εσωστρέφεια των προεδρικών εκλογών και την Ευρώπη αφοπλισμένη από τα επιμέρους εθνικά συμφέροντα, ο Τούρκος Πρόεδρος κάνει συνεχές bullying στην Ελλάδα υπογραμμίζοντας σε κάθε ευκαιρία, πως οι αδύναμοι πρέπει να υφίστανται αυτά που οι ισχυροί επιθυμούν.
Το πάθημα των Μηλίων όμως, δε βρίσκει εφαρμογή εδώ. Η Ελλάδα δεν είναι στρατιωτικά τόσο αδύναμη, όσο η ρητορική της Άγκυρας υποστηρίζει. Παρ’ όλα αυτά η τουρκική ηγεσία επιμένει σε μια συμπεριφορά όπου ισχύς είναι αυτή που διαμορφώνει το «δίκαιο». Προς απογοήτευση των αυτόκλητων ελληνόφωνων υπερασπιστών της συνεκμετάλλευσης, ο Ερντογάν είναι αναξιόπιστος για μια τέτοια προοπτική. Το επιχείρημα δε, πως με το διαμοιρασμό ενεργειακών πόρων θα εκτονωθεί η διένεξη, αποδεικνύεται ατελές.
Συρία, Λιβύη και Αρμενία είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Αποδεικνύουν πως η αντίληψη του Τούρκου Προέδρου για τη χώρα του μετατρέπεται σε μια φαντασιακή αυτοεικόνα μιας περιφερειακής δύναμης, ικανής να ελέγχει τις εξελίξεις από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι την Κεντρική Ασία.
Πρόσφατα ο Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Σπ.Λίτσας υποστήριξε πως ο Ερντογάν με τις κινήσεις του διεξάγει «ψυχολογικές επιχειρήσεις μαζικής κλίμακας με στόχο τον συναισθηματισμό, τον αρνητικό επηρεασμό της ελληνικής κοινωνίας με υπέρτατο κίνητρο τη διεύρυνση του συνδρόμου ηττοπάθειας». Η ενδιαφέρουσα προσέγγιση αυτή ερμηνεύει υπό ένα νέο πρίσμα τη συμπεριφορά του Τούρκου ηγέτη, μας δίνει ωστόσο την αφετηρία να διευρύνουμε ακόμα περισσότερο το σκεπτικό της.
Ο Ερντογάν δε θέλει να κατακτήσει την Ελλάδα. Θέλει να τον αναγνωρίσει η Δύση. Η ταυτόχρονη εμπλοκή σε τόσα μέτωπα, η σπουδή με την οποία αμφισβητεί τους δυτικούς θεσμούς και η δημόσια αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία ή τη Ρωσία, στην ουσία συνιστούν μια ευρύτερη ψυχολογική επιχείρηση επιβολής μιας ηγεμονικής εικόνας του τουρκικού κράτους.
Ο Τούρκος Πρόεδρος αντιλαμβάνεται πως τη σύγχρονη εποχή, η ικανότητα να διαμορφώνεις εικόνες μπορεί να αποφέρει απτά οφέλη. Συνεπώς η ικανότητα μιας χώρας να πολεμά σε τρία μέτωπα, να εξοπλίζει τους εκλεκτούς της με drones παραγωγής της, να αμφισβητεί ανά πάσα στιγμή διεθνείς συνθήκες και να απαξιώνει δημόσια δυτικούς ηγέτες, δεν είναι τίποτα άλλο, παρά προσπάθεια διεθνούς ψυχολογικής επιβολής του κομβικού ρόλου της Τουρκίας στο διεθνές σύστημα. Με απλά λόγια, συγκρούεται με τη Δύση σε κάθε ευκαιρία, για να κερδίσει το σεβασμό που θεωρεί πως του αξίζει.
Σ’ αυτή την κατεύθυνση, ο Ερντογάν ξεριζώνει οτιδήποτε που ιστορικά περιορίζει την εικόνα αυτή. Έκανε τζαμί ένα σύμβολο της Ορθοδοξίας, αμφισβητεί τη συνθήκη που έκανε το Αιγαίο ελληνική θάλασσα και καθορίζει τα σύνορα με τη Συρία (που ο ίδιος παραβίασε), ανατρέπει την πολιτική για ομοσπονδιακή λύση στην Κύπρο. Αντίστοιχα αμφισβητεί τα σύνορα στον Καύκασο για να αναβιώσει το διάδρομο προς την Κασπία και μέσα από την εμπλοκή στη Λιβύη υπενθυμίζει τις επιδιώξεις για τη Βόρεια Αφρική.
Η αποκλιμάκωση όλων αυτών των διενέξεων απαιτεί τη συναίνεση της Τουρκίας. Κυρίως όμως δημιουργεί χώρο για μια θέση του Τ.Ερντογάν στα τραπέζια των μεγάλων διασκέψεων πλάι στους ισχυρούς αυτού του κόσμου. Η παρουσία εκεί, θα είναι η μεγαλύτερη προσωπική του νίκη.