Η παρέμβαση της Ρωσίας σε μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες δεν είναι πια κάτι που ξενίζει. Από το καταλανικό δημοψήφισμα, το Brexit έως τις γαλλικές και τις ιταλικές εκλογές έχει αποδειχθεί, πως με τεχνολογικά μέσα υπήρξε ευθεία παρέμβαση στο δημόσιο διάλογο από ομάδες με έδρα ρωσικές πόλεις. Στόχος να ενταθούν τα πάθη και ο διχασμός στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Σε αρκετές εκθέσεις του, το Κέντρο Αριστείας Στρατηγικών Επικοινωνιών του ΝΑΤΟ στη Λετονία έχει αναδείξει τις πρακτικές που χρησιμοποιούνται και έχει επισημάνει τη συστηματική δουλειά που γίνεται στις χώρες στόχους.
Από το bullying στις Βαλτικές χώρες και τη Φινλανδία μέσω bots, μέχρι τους λογαριασμούς στο twitter υπέρ της απόσχισης της Καταλονίας και τα οργανωμένα δίκτυα που επέβαλαν μέσω fake news το μεταναστευτικό στην κορυφή της ατζέντας στην Ιταλία, ο σκοπός είναι ίδιος. Η αποσταθεροποίηση δυνάμεων που αντιστέκονται στη ρωσική αφήγηση. Με την εισβολή στην Ουκρανία να μαίνεται, φαίνεται πως βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια της Μόσχας για αντίποινα σε χώρες που αντιστάθηκαν στο ρωσικό σχεδιασμό. Κι’ ενώ το καλοκαίρι συνήθως δε γεννά ειδήσεις, περιληπτικά και μόνο, μέσα σε λίγες εβδομάδες: Κατέρρευσε ο Μπόρις Τζόνσον, επικεφαλής της χώρας με την πιο ισχυρή στήριξη στο Κίεβο. Έπεσε ο φιλοδυτικός συνασπισμός της Βουλγαρίας, που αγνόησε τις απειλές της Μόσχας. Έπεσε -λόγω αποχώρησης των κυβερνητικών εταίρων- η Κυβέρνηση Ντράγκι στην Ιταλία, όπου οι σχέσεις Μπερλουσκόνι-Σαλβίνι με το ρωσικό παράγοντα είναι διαχρονικές. Ξέσπασε στις Βρυξέλλες, έπειτα από διαρροές, σκάνδαλο για τις σχέσεις μιας μεγάλης πολυεθνικής με ευρωπαίους πολιτικούς και Επιτρόπους, το οποίο άγγιξε ακόμα και το Γάλλο Πρόεδρο Ε.Μακρόν. Η Σερβία κλιμάκωσε την κρίση στο Κόσοβο, με τις δύο πλευρές να βρίσκονται ξανά στα οδοφράγματα με αφορμή τις πινακίδες κυκλοφορίας!
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, πως σε μια τόσο ευρεία περιφερειακή διένεξη, όπως αυτή που διεξάγεται στην ανατολική και τη νότια Ουκρανία, είναι αυτονόητο πως θα υπάρξουν αντίποινα. Κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις όμως κρύβει ένα συμβολισμό. Το Ηνωμένο Βασίλειο φιλοξενεί τεράστια ρωσικά κεφάλαια. Η Βουλγαρία διατηρούσε για δεκαετίες προνομιακή σχέση με τη Μόσχα, η Ιταλική κοινωνία έχει έντονα φιλορωσικά στοιχεία, η ύπαρξη του Κοσόβου φέρει την αμερικανική σφραγίδα, ενώ η υπονόμευση των ευρωπαϊκών θεσμών και ηγετών αποτελεί μια διαρκή πρακτική των ρωσικών ‘ενεργών μέτρων’ την τελευταία δεκαπενταετία. Κερασάκι, η στάση της Ελλάδας, που εσχάτως έχει εξοργίσει το Κρεμλίνο.
Ήταν αναμενόμενο πως η εντυπωσιακή συνοχή που επέδειξαν τα ευρωπαϊκά κράτη στο ζήτημα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, θα προκαλούσε αντίποινα, ειδικά στις χώρες που η Ρωσία είχε έντονη παρουσία. Αφενός μέσα από τη διαχείριση των τιμών του φυσικού αερίου και αφετέρου μέσα από την αποσταθεροποίηση, που είναι ικανό να επιφέρει ένα αποτελεσματικό δίκτυο πληροφοριών, όπως αυτό που η Μόσχα διαθέτει. Η μεγάλη πρόκληση ωστόσο, για όλες τις χώρες, παραμένει. Ισχυροί θεσμοί, που προσφέρουν θωράκιση και υπερβαίνουν τις εξαρτήσεις των προσώπων.