Εάν περάσει κανείς από το νoύμερο 6 της οδού Kupfergraben στο Κέντρο του Βερολίνου, απέναντι ακριβώς από το Νησί των Μουσείων, τίποτα δε μπορεί να τον προϊδεάσει πως εκεί βρίσκεται το σπίτι της επί 16 χρόνια ισχυρότερης γυναίκας του κόσμου. Ούτε αυξημένα μέτρα ασφαλείας, ούτε διαδηλώσεις. Ο δρόμος είναι τόσο μονότονα ήρεμος, παρά τα κύματα τουριστών, ιδανικό σκηνικό για μια ηγέτη που επί των ημερών της η ‘σταθερότητα’ αναδείχθηκε σε τέχνη, σε μια εποχή γεμάτη ανατροπές.
Δεν είναι τυχαίο ίσως, πως λίγα χρόνια πριν γίνει Πρωθυπουργός το «κορίτσι» του Χ.Κολ, όπως ήταν το προσωνύμιο της στα πρώτα βήματα της στην πολιτική, ρωτήθηκε ποια εικόνα της εμπνέει η λέξη «Γερμανία». «Όμορφα, αεροστεγή παράθυρα, σκεπασμένα με κουρτίνα μέχρι το πάτωμα», απάντησε. Θαρρείς και περιέγραφε το μοτίβο των μελλοντικών κυβερνήσεων της. Την ικανότητα δηλαδή, να μπορεί παρακολουθεί άνετα τις εξελίξεις στο διεθνές σύστημα, από έναν όμορφο και καλοσχεδιασμένο τόπο, δίχως να επηρεάζεται από την καταιγίδα που μαστιγώνει τον έξω κόσμο. Και το πέτυχε. Η Γερμανία αύξησε την ισχύ της, σε μια εποχή που πολλές σταθερές ανατράπηκαν. Ποια όμως ήταν η πολιτική κληρονομιά της;
Εάν ρωτήσει κανείς κάποιο Γερμανό, ίσως απαντήσει για τη συνταγματική πρόβλεψη για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, την απόρριψη της πυρηνικής ενέργειας μετά το ατύχημα στη Φουκουσίμα, ή πιθανότερο το άνοιγμα των συνόρων σε 1,2 εκατ. πρόσφυγες από τη Συρία το 2015. Εάν ρωτήσει κανείς κάποιον Ευρωπαίο, Πορτογάλο ή κυρίως Έλληνα, δε θα πάρει καμία άλλη απάντηση, πέραν της ασφυκτικής δημοσιονομικής πειθαρχίας που επέβαλε μέσω των πακέτων διάσωσης. Δεινή διαπραγματευτής της «έσχατης στιγμής», επέβαλε με μαεστρικό τρόπο μέτρα και μεταρρυθμίσεις στις χώρες που είχαν ανάγκη χρηματοδότησης, κυριολεκτικά την ύστατη στιγμή, πολλές φορές ξημερώματα Δευτέρας πριν ανοίγουν οι αγορές. Γνώριζε πάντοτε, πως τα περιθώρια της άλλης πλευράς ήταν ανύπαρκτα. Παρ’ όλα αυτά, σε διεθνές επίπεδο αξίζει να συμπεριλάβει κανείς την εμμονή της για υλοποίηση του αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου Nord Stream 2, που προκάλεσε την οργή των ΗΠΑ, αλλά και την απόφαση για συνολικό δανεισμό της ΕΕ προκειμένου οι χώρες να μπορέσουν να καλύψουν τις «ζημιές» από την πανδημία.
Προσωπικά, η γενιά μου στην πολιτική τη γνώρισε για δύο διαφορετικές πολιτικές τοποθετήσεις της. Η πρώτη ήταν στο συνέδριο της νεολαίας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος στο Πότσνταμ το 2010, όταν με πομπώδη τρόπο ανακοίνωσε πως το μοντέλο της πολυπολιτισμικότητας και των μουσουλμανικών γκέτο στην Ευρώπη έχει πεθάνει, καθώς χρειάζονται πολιτικές ουσιαστικής ενσωμάτωσης. Η δεύτερη αφορούσε τον ψηφιακό κόσμο. Για τη Μέρκελ του 2013, το ίντερνετ ήταν «μια νέα χώρα». «Μια αχαρτογράφητη νέα χώρα τόσο για όλους εμάς, αλλά και για τους εχθρούς μας», για τους οποίους είπε πως θα προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο προκειμένου να απειλήσουν το φιλελεύθερο δυτικό τρόπο ζωής. Και στις δύο δηλώσεις, δεν άργησε να δικαιωθεί.
Ο αποχαιρετισμός στην Καγκελάριο λοιπόν, δε μπορεί παρά να είναι θετικός. Ίσως με τη στρατηγική της να μεταφέρει συνεχώς τις μεγάλες αποφάσεις της Ευρώπης για το μέλλον να στέρησε την αναγκαία στρατηγική αυτονομία που έχει ανάγκη η Ε.Ε., ωστόσο ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει πως χρησιμοποίησε το πολιτικό της κεφάλαιο για να κρατήσει το γκρουπ ενωμένο. Όπως άλλωστε θα έκανε κάθε καλή «μητέρα», δικαιώνοντας το προσωνύμιο, που την ακολουθεί τα τελευταία χρόνια.