Προφανώς, στη Ραφήνα και το Μάτι το βράδυ της Δευτέρας δε συνέβη πόλεμος. Όμως η κατάσταση που περιγράφουν οι επιζώντες και οι συνέπειες της καταστροφής, είναι ότι πιο κοντά σε πόλεμο έχει ζήσει κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας τις τελευταίες δεκαετίες.
Το 1971, προσπαθώντας να βρει μια συσχέτιση μεταξύ των νεκρών στα πεδία της μάχης και της στήριξης στους χειρισμούς της αμερικανικής Κυβέρνησης, ο John Mueller διατύπωσε το “body back syndrome”, το “σύνδρομο του ανθρώπινου σάκου” στα ελληνικά. Στόχος του ήταν να περιγράψει το πως οι πολεμικές απώλειες των Αμερικανών στην Κορέα και το Βιετνάμ, επηρέαζαν τα ποσοστά αποδοχής της αμερικανικής ηγεσίας.
Σύμφωνα με το μοντέλο στο οποίο κατέληξε, όσο αυξάνονται οι απώλειες, τόσο περισσότερο διαβρώνεται η στήριξη της κοινής γνώμης προς την κρατική ηγεσία. Μάλιστα, κάθε φορά που οι νεκροί αυξάνονταν κατά ένα αριθμητικό ψηφίο, “η στήριξη μειώνονταν κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες” σε σχέση με το αρχικό ποσοστό. Δηλαδή ο κόσμος σοκάρονταν περισσότερο, όταν οι απώλειες από μονοψήφιες γίνονταν διψήφιες, από διψήφιες γίνονταν τριψήφιες κοκ.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως καθοριστικό στοιχείο στην ψυχολογία της κοινής γνώμης είναι ο πρώτος αριθμός νεκρών που θα ακούσει ο πολίτης, διότι συνήθως τις πρώτες στιγμές μιας καταστροφής το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης χτυπάει κόκκινο και ο ανθρώπινος νους σχηματίζει την άποψη του για τα γεγονότα. Έτσι, οι πρώτοι θάνατοι που ανακοινώνονται είναι εκείνοι που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη μείωση της εμπιστοσύνης προς την ηγεσία, την ώρα που η αύξηση του αριθμού των ανθρώπινων σάκων, παίζει όλο και λιγότερο ρόλο, μέχρι το σημείο που θα αυξηθεί κατά… ένα ψηφίο.
Όσο ωμή κι’ αν ακούγεται μια τέτοια διαχείριση, πρέπει να θεωρούμε δεδομένο πως κάθε σχεδιαστής πολιτικής τη λαμβάνει υπόψη, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τις ζημιές. Προφανώς και στο Μέγαρο Μαξίμου, κάτι θα είχαν υπόψη τους.
Η ανικανότητα τους όμως να ελέγξουν επιχειρησιακά την κατάσταση, οι συνεχείς προσπάθειες για ένα επιτυχημένο αφήγημα, το φιάσκο της συνέντευξης τύπου και των «ασύμμετρων απειλών»… αλλά κυρίως η αλλαζονεία που ιδεολογικά τους διακατέχει, έφτασαν αυτή τη διαχείριση σε κυνικό επίπεδο.
Έτσι κράτησαν όσο το δυνατόν περισσότερο κρυφό τον αριθμό των νεκρών και των αγνοουμένων, μιας και οι δύο αυτοί αριθμοί σταδιακά θα πρέπει να συγκλίνουν, εκτοξεύοντας το μέγεθος της τραγωδίας σε ασύλληπτα νούμερα.
Και πότε το έπραξαν; Κυριακή απόγευμα, δια μέσου της Πυροσβεστικής και όχι της αρμόδιας δομής ενημέρωσης σε περιόδου κρίσεων. Πιστεύοντας πως ο κόσμος θα ξεχάσει σύντομα. Ένα ακόμα στοιχείο της προσπάθειας τους να μην έρθουν σε επαφή με κανένα στοιχείο αυτής της τραγωδίας.
Αν ήταν διαφορετικά άλλωστε, θα είχε πάει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός να δει με τα μάτια του την τραγωδία.
