Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η συζήτηση για την Παιδεία στην Ελλάδα είναι πάντοτε επίκαιρη. Κι’ όμως, η εκπαίδευση είναι ένας εθνικός θησαυρός, στον οποίο εμείς καθόμαστε πάνω, αφήνοντας τις ευκαιρίες να περνούν. Χωρίς υπερβολή, είμαστε βαθιά βυθισμένοι στο χθες, εξ’ αιτίας της ιδεοληψίας των λίγων. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να στέλνουμε χιλιάδες φοιτητές στο εξωτερικό, οι οποίοι δε μπορούν στην Ελλάδα να σπουδάσουν αυτό που θέλουν και παράλληλα να προσφέρουμε σε άλλες χώρες υψηλά καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό, το οποίο φεύγει από την Ελλάδα απογοητευμένο από την ανεργία, τα εμπόδια και αναξιοκρατία.
Ακόμα και για τους πιο εξοικειωμένους, τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Στατιστικής της Ανώτατης Εκπαίδευσης (HESA), την περίοδο 2015-2016, μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο σπούδαζαν 9.790 Έλληνες, με τον αριθμό προ κρίσης να ξεπερνά τους 11.000 φοιτητές ετησίως. Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι, πως στα βρετανικά Πανεπιστήμια εργάζονται ως διδακτικό προσωπικό περισσότεροι από 3.340 Έλληνες επιστήμονες, οι οποίοι προσφέρουν την έρευνα και την υπεραξία τους, όχι στην Πατρίδα, αλλά στη χώρα που τους έδωσε την ευκαιρία να σταδιοδρομήσουν.
Όσο λοιπόν, εμείς αρνούμαστε την ίδρυση μη κρατικών Πανεπιστήμιων, πολλές χώρες επενδύουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Κι’ αν η Μ.Βρετανία, που σύμφωνα με τα στοιχεία του 2016 φιλοξένησε 428.724 φοιτητές από όλο τον κόσμο θεωρείται παραδοσιακή χώρα-προορισμός για εκπαίδευση, δεν ισχύει το ίδιο για την Ολλανδία. Το ολλανδικό κράτος τα τελευταία χρόνια καταγράφει σημαντική άνοδο, πετυχαίνοντας να είναι σήμερα -σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ- η 10η μεγαλύτερη χώρα σε αριθμό ξένων φοιτητών στα Πανεπιστήμια της (70.692). Αλλά ακόμα και εάν η Ολλανδία σας ακούγεται πολύ μπροστά για τα ελληνικά δεδομένα, παρατηρείστε στον κοινωνικό σας περίγυρο, πόσα παιδιά σπουδάζουν στην Κύπρο, την Τουρκία ή τη Βουλγαρία, χώρες της δικής μας περιοχή, που εκμεταλλεύονται έξυπνα την αδυναμία της Ελλάδας να απορροφήσει το ενδιαφέρον για σπουδές στο έδαφος της.
Θα επιστρέψω όμως σε παραδείγματα από το Ηνωμένο Βασίλειο για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της οικονομικής σημασίας της ανώτατης εκπαίδευσης. Μόνο το 2016, οι δαπάνες των φοιτητών των βρετανικών Πανεπιστημίων και των επισκεπτών τους, υπολογίζεται πως προσέφεραν περισσότερα από 28.8 δις ευρώ στη βρετανική οικονομία , υποστηρίζοντας 206.600 θέσεις εργασίας, πλήρους απασχόλησης. Είναι χαρακτηριστικό, πως ένα μέσο βρετανικό Πανεπιστήμιο όπως το University of Kent, σε μόλις μία από τις εγκαταστάσεις του δημιουργεί περισσότερα από 580 εκατ. ευρώ για την τοπική οικονομία. Από τις δραστηριότητες του δηλαδή, στηρίζει άμεσα ή έμμεσα 7,800 θέσεις εργασίας, το 10% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της περιοχής. Επιπλέον, η χρήση του πανεπιστημιακού συνεδριακού κέντρου αποτυπώνεται σε 2.000 εκδηλώσεις, για τις οποίες αγοράστηκαν σε ένα μόλις χρόνο 145.000 διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχεία της νοτιανατολικής Βρετανίας.
Δε θα υπήρχε μεγαλύτερη ασφαλιστική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα, από μια τέτοια έκρηξη επενδύσεων στην εκπαίδευση, που θα στήριζαν άμεσα χιλιάδες νέες δουλειές. Σκεφθείτε πόσα θα ήταν τα οφέλη σε κάθε επίπεδο, αν τα μεγέθη αυτά, μπορούσαν να μεταφερθούν έστω και στο μισό τους σε κάποια ελληνική πόλη. Πόσο δηλαδή θα μπορούσε να επωφεληθεί η τοπική κοινωνία της Χαλκίδας, της Πάτρας ή της Λάρισας για παράδειγμα, εάν ένα μη κρατικό Πανεπιστημιο κατάφερνε να υλοποιήσει έστω κάποιες βασικές λειτουργίες των δραστηριότητες Πανεπιστημίων του εξωτερικού.
Και τώρα προσγειωθείτε στην πραγματικότητα. Στην Ελλάδα των λίγων, που αφού πέρασαν οι ίδιοι από πανεπιστήμια του εξωτερικού, κάνοντας μικροπολιτική εντός συνόρων αντιδρούν στην αναθεώρηση του Άρθρου 16. Καταδικάζοντας με τον τρόπο αυτό γενιές και γενιές Ελλήνων στη μετανάστευση, αλλά κυρίως στερώντας τεράστιες ευκαιρίες απασχόλησης από τους Έλληνες, σε μια εποχή που η ανεργία ξεπερνάει το 21%. Μήπως είναι ώρα να πιέσουμε την Κυβέρνηση, ώστε να δεσμευθεί από τώρα, πως όποιος και αν Κυβερνά, θα στηρίξει στην επόμενη συνταγματική αναθεώρηση, το δικαίωμα ίδρυσης και μη κρατικών Πανεπιστημίων;
* Άρθρο μου στην εφημερίδα Kontranews της Κυριακής 24.09.2017